Safra kesesinde taş oluşumu çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Obezite, safra kesesi taşı oluşumu için bağımsız risk faktörlerinden biridir. Diğer bir deyişle obez bireylerde safra kesesi taşı daha sık görülür. Obezite cerrahisi sonrası kilo verme ile birlikte safra kesesi taşı görülme sıklığı artmaktadır. Obezite ameliyatlarından sonra safra kesesi taşı oluşma riski ortalama %15-20 kadardır.

20 binden fazla hastanın dahil edildiği bir meta analiz çalışmasında Obezite cerrahisi sonrası, safra kesesi taşı oluşumu için temel risk faktörleri cinsiyet ve ırktır olarak belirlenmiştir. Kadınlarda ve beyaz ırkta obezite cerrahisi sonrası safra kesesi taşı oluşumu daha sıktır. Yapılan ameliyat türü, vücut kitle indeksi, kilo verme oranı, hipertansiyon, diyabet ve sigara kullanımı sanılanın aksine risk faktörü değildir. 

Safra kesesi taşı oluşumunun temel nedenleri safra içinde kolesterol yoğunluğunun artması ve safra kesesi disfonksiyonudur. Kolesterol yoğunluğunun artması zaman içerisinde safra kristallerinin oluşmasına neden olur. Bu kristaller zaman içerisinde kümeleşerek çeşitli boyutlarda safra kesesi taşlarının oluşması ile sonuçlanır. 

Obezite cerrahisi sonrası safra kesesi taşı görülme sıklığının artmasının başlıca iki nedeni olabilir. Kilo verme süreci ile birlikte yağ yıkımı artar. Yağların yıkılması ile kandaki kolesterol seviyeleri artar ve bu safradaki kolesterol oranlarını arttırır. Diğeri ise meydana gelen hormonal değişiklikler ile safra kesesinin kasılma yeteneğinde bozulma olmasıdır. 

Obezite cerrahisi planlanan bir hastada ameliyat öncesi safra kesesi taşının saptanması durumunda eş zamanlı olarak safra kesesi ameliyatının yapılması önerilmektedir. Ameliyat sonrası kilo verme hızının en yüksek olduğu ilk bir yılda 6 ve 12. Aylarda karın ultrasonu yapılması önerilmektedir. 

Obezite cerrahisi sonrası safra kesesi taşı gelişen hastalarda; hastanın klinik durumu göz önüne alınarak kolesistektomi önerilmektedir. 

Yu Dai, Bujiangcun Luo, Weizheng Li. Incidence and risk factors for cholelithiasis after bariatric surgery: a systematic review and meta-analysis. Lipids Health Dis 2023 Jan 14;22(1):5. doi: 10.1186/s12944-023-01774-7.