Multipl Skleroz (MS), kronik nörolojik otoimmün bir hastalıktır. Sinir lifleri kaplayan koruyucu kılıfa miyelin kılıf denir. Bağışıklık sistemi hücrelerinin bu miyeline saldırması sonucu oluşan hasar Multipl Skleroz (MS) hastalığına yol açar. 

Yorgunluk, vücutta uyuşukluk ve karıncalanma, denge sorunu ve yürüme bozukluğu, konuşma bozukluğu (dilde peltekleşme), baş dönmesi, göme bulanıklığı, düşünme/hatırlama/öğrenme/odaklanma zorluğu, bağırsak problemleri, depresyon MS Ataklarının belirtileridir. 

Kan-Beyin bariyerindeki kırılma, bağırsak mikrobiyotası, mitokondrideki hasarlar, viral enfeksiyonlar, inflamasyon, genetik duyarlılık (hastalık kalıtsal değildir ama kişinin duyarlılığı kalıtsal olabilir), çevresel faktörler, obezite, vitamin eksiklikleri özellikle de D vitamininin düşüklüğü MS riskini arttırır. Bu risk faktörleri doğrudan beslenme ile ilişkilidir.

Beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzı, semptomları iyileştirebilir veya arttırabilir. Doğru Beslenme yaklaşımı ile ilgili henüz yeterli ve kesin bilgi bulunmasa da beslenmenin düzenlenmesi, MS hastalarının yaşam kalitesini arttırmak için oldukça etkilidir. 

Akdeniz Diyeti, Paleolitik Diyet/Wahls’ın Eliminasyon Diyeti, Swank Diyeti, McDougall Diyeti gibi sebze ve meyve içeriğinden zengin, yağ içeriği düşük beslenme yaklaşımların yanı sıra Ketojenik Diyet gibi yağ içeriği yüksek, karbonhidrat ve protein içeriği düşük yaklaşımlar da uygulanmaktadır. Akdeniz Diyeti ve Ketojenik Diyet sıkça kullanılan ve en olumlu /anlamlı etkilerin görüldüğü beslenme yaklaşımlarıdır. 

BESİN İÇERİĞİ NASIL OLMALI? 

• Antioksidan içeriği zengin sebzeler ve meyveler tüketilmelidir. 
• D Vitamini (Balıklar, Fermente süt ürünleri, yumurta sarısı)
• A Vitamini (Kırmızı-Turuncu-Yeşil sebze ve meyveler, balıklar, yumurta, fermente süt ürünleri)
• C Vitamini (Yeşil sebzeler, kırmızı-turuncu-sarı sebzeler/meyveler)
• B12 Vitamini (Balıklar, fermente süt ürünleri, yumurta)
• Beslenmede kaliteli yağlara mutlaka yer verilmelidir. İşlenmiş yağlardan kaçınılmalıdır. Örneğin zeytin yağı her öğünde tercih edilebilecek bir yağ türüdür ancak diğer bitkisel sıvı yağlar tüketilmemelidir. Kuruyemişlerin/Yağlı Tohumların tüketimi önerilir. 
• Kurkumin (Zerdeçal) beslenmeye eklenmelidir. 
• Gluten ve Glisemik İndeksi düşük beslenme düzenine geçilmelidir. 
• Karbonhidrat gereksinmesi sebzelerden, meyvelerden, kurubaklagillerden karşılanmalıdır. 
• Diyet lifi alımı arttırılmalıdır (Sebzeler, meyveler, kurubaklagiller ile karşılanabilir.)

HANGİ BESİN DESTEKLERİ?

Kişilerin gereksinmeleri, beslenmeleri, hayat tarzları farklıdır bu sebeple Besin destek ürünleri kullanılmadan önce mutlaka doktor ve diyetisyene danışılmalıdır. 

• Omega-3 Takviyesi
• Morina Balığı Karaciğer Yağ ( A vitamini, D vitamini ve Omega-3 içeriri)
• Probiyotik Destek Ürünüleri 
• Multivitaminler
• Kurkumin

Sonuç olarak; 

• Renkli sebzelerden ve meyvelerden zengin beslenilir.
• Balık ve yumurta ağırlıklı hayvansal protein tercih edilir.
• Zeytinyağı hemen hemen her öğünde kullanılır.
• Kuruyemişler/Yağlı Tohumlar tercih edilir.
• Fermente besinler diyete eklenir (Fermente süt ürünleri ve sebzeler)
• Kurubaklagiller filizlendirilmelidir
• Basit karbonhidratlar, hazır/paketli yiyecekler, şeker tamamen beslenmeden çıkartılır. 
• Düzenli egzersiz, minimum stres gibi hayat tarzı değişiklikleri yapılır. 
• Su tüketimine oldukça dikkat edilmeli. Günlük 2-2.5 L su tüketmeye özen gösterilmeli. 
•  

Not: Balık tüketimi sırasında ağır metallerden korunabilmek için susam etkilidir. Yine ağır metal toksisitesine karşı karaciğerin temizlenmesi için çiğ sebze suları ile yapılan içecek sabah aç karına, kahvaltıdan önce içilebilir. 

KAYNAKÇA;

1. https://doi.org/10.3390/nu14122384 (2022)
2. https://doi.org/10.3390/nu14061150 (2022)
3. https://doi.org/10.1111/apha.13939 (2023) 
4. DOI: 10.7759/cureus.28975 (2022)
5. DOI: 10.1177/11795735221092516 (2022)
6. Current Approaches In Multiple Sclerosis Nutrition Treatment , ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2021; 8(2): 48-58, 
7. MS Beslenme Rehberi, Türkiye MS Derneği, (2021), https://turkiyemsdernegi.org/wp-content/uploads/2021/05/MS-BESLENME-REHBERI-2021.pdf